Thuốc Ngủ Trị Mất Ngủ Có Tốt Như Bạn Nghĩ? Hãy Tìm Hiểu

Theo thống kê của Bộ Y tế, tỷ lệ người bị mất ngủ sau đại dịch Covid-19 từ con số 24% đã tăng lên đến 40% và có xu hướng tiếp tục tăng cao. Mất ngủ khiến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của chúng ta bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Vậy nên, nhiều người đã tự ý sử dụng thuốc ngủ để giải quyết tạm thời tình trạng mất ngủ, ngủ không sâu giấc. Tuy nhiên, uống thuốc ngủ có phải là cách an toàn và hiệu quả để chữa mất ngủ không? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này.

1. Hiểu về thuốc ngủ

Là loại thuốc thần kinh có chức năng chính là gây ngủ, thuốc ngủ được sử dụng trong điều trị mất ngủ hoặc gây mê phẫu thuật. Một số trường hợp các bác sĩ dùng thuốc để gây mê, chống co giật giảm đau hoặc thư giãn cơ.

Nhóm thuốc an thần gây ngủ kích thích hoạt tính của GABA, tác động lên não bộ, điều hòa bộ não đồng thời giúp gây ngủ. Loại thuốc này làm chậm hoạt động thần kinh, giải tỏa căng thẳng, mệt mỏi, tạo cảm giác thư giãn và giúp người dùng dễ đi vào giấc ngủ hơn.

Tuy nhiên, đây lại là nhóm thuốc dễ bị làm dụng và phải được kê đơn của bác sĩ. Nếu không sử dụng hợp lý, bệnh nhân dễ gặp phải nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là bị lệ thuốc hoặc gây nghiện.

Uống thuốc ngủ có nguy hiểm không?

2. Các đối tượng cần sử dụng thuốc ngủ

Vì là thuốc kê đơn nên thuốc ngủ được chỉ định điều trị cho các đối tượng thật sự.

• Người thường xuyên căng thẳng, suy nghĩ nhiều quá mức.
• Người mất ngủ mãn tính, kéo dài trong nhiều tháng, nhiều năm, khó đi vào giấc ngủ, ngủ chập chờn, dễ thức giấc.
• Những người mắc bệnh động kinh, trầm cảm, tự kỷ hoặc có các dấu hiệu của bệnh. 

Những đối tượng khác nếu không được sự cho phép của thầy thuốc, bác sỹ chuyên môn đều không được tự ý sử dụng bất kỳ một loại thuốc an thần.

3. Các nhóm thuốc an thần gây ngủ

Thuốc mất ngủ, an thần gây ngủ cần phải tuân theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc, dùng lại đơn thuốc cũ hay sử dụng đơn thuốc của người khác để tránh những hậu quả không mong muốn.

Thuốc chống trầm cảm: Cải thiện giấc ngủ sau 2-4 tuần và thường được sử dụng điều trị mất ngủ do trầm cảm, lo âu. Mặc dù ít nguy cơ gây nghiện nhưng người bệnh phải dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn sức khỏe.

Benzodiazepines: Thường được chỉ định điều trị các vấn đề về mất ngủ như mộng du, sợ hãi vào ban đêm. Trong nhóm này thường chứa hoạt chất temazepam, triazolam,… Tuy nhiên, sử dụng lâu ngày loại thuốc này có thể gây “nghiện” nên thường được bác sĩ kê đơn trong thời gian ngắn.

Có nhiều loại thuốc ngủ được bán trên thị trường hiện nay

Doxepin (Silenor): Nhóm thuốc này giúp duy trì giấc ngủ bằng cách ngăn chặn các thụ thể histamin nên hững người bị trầm cảm, khó ngủ thường được chỉ định sử dụng nhóm thuốc này. 

Lemborexant (Dayvigo): Lemborexant có cơ chế hoạt động là ngăn chặn sự gắn kết của orexin vào thụ thể. Từ đó giúp duy trì chu kỳ giấc ngủ, giúp ngủ sớm và ngăn sự tỉnh giấc giữa chừng. Người bị bệnh khó ngủ và ngủ không sâu giấc có thể sử dụng loại thuốc này.

Eszopiclone (Lunesta): Theo cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ FDA thì liều khởi đầu Lunesta không quá 1mg khiến bệnh nhân chìm vào giấc ngủ nhanh chóng. Tuy nhiên, cần lưu ý khi sử dụng loại này vì có thể gây ra cảm giác khó chịu. 

Suvorexant (Belsomra): Được FDA cho phép sử dụng điều trị ngủ trong trường hợp không thể đi vào giấc ngủ hoặc không thể ngủ được. Tuy nhiên, triệu chứng buồn ngủ vẫn tiếp tục diễn ra vào ngày hôm sau là tác dụng phụ phổ biến của loại thuốc này.

Ramelteon (Rozerem): Thuốc này ít gây ra tác dụng phụ và sự lệ thuộc thuốc nên có thể sử dụng lâu dài cho người bệnh khó đi vào giấc ngủ.

Zolpidem (Ambien, Edluar, Intermezzo): Nhóm thuốc ngủ mạnh giúp người bệnh đi vào giấc ngủ, nhưng một số trường hợp có thể thức dậy vào nửa đêm. FDA khuyến cáo không nên người bệnh không nên lái xe hoặc làm công việc yêu cầu phải tỉnh táo vào ngày hôm sau vì tác dụng gây ngủ còn lưu lại trong cơ thể. Ngoài ra còn có Zolpimist, có chứa zolpidem là loại thuốc dạng xịt để điều trị chứng mất ngủ trong thời gian ngắn.

Thuốc kháng histamin: Đây là loại thuốc không cần kê đơn và tác dụng chính là chống dị ứng. Nhưng tác dụng phụ là gây buồn ngủ vào ban ngày cùng khô miệng, chóng mặt…

>>> Đọc thêm:  Rối Loạn Giấc Ngủ Có Nguy Hiểm Không? Phương Pháp Điều Trị

4. Tác dụng phụ của thuốc ngủ

Thuốc ngủ làm giảm nhanh triệu chứng mất ngủ, giúp nâng cao chất lượng giấc ngủ và làm giảm tình trạng mệt mỏi. Tuy nhiên, không phải ai cứ mất ngủ là uống thuốc mà còn tùy từng loại, đối tượng sử dụng mà thuốc để có thể tránh các tác dụng không mong muốn. 

• Người bệnh cảm thấy đau đầu, chóng mặt, có thể dẫn đến té ngã.
• Gây buồn nôn, tiêu chảy ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. 
• Gây buồn ngủ kéo dài

Uống thuốc ngủ nhiều dễ bị đau đầu

• Phản ứng dị ứng nghiêm trọng
• Khó tập trung, không tỉnh táo, suy giảm trí nhớ nghiêm trọng
• Khô miệng, buồn nôn
• Nhịp tim không đều
• Tăng cân
• Táo bón

6. Tác hại nghiêm trọng của thuốc ngủ

Bên cạnh các tác dụng phụ thì sử dụng thuốc ngủ lâu dài còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bạn. Cụ thể là gây:

• Nhờn (lờn) thuốc: Thói quen lạm dụng thuốc gây hại cho hệ thần kinh, khiến hệ thần kinh bị “tê liệt” phản ứng, gây ra hiện tượng nhờn thuốc. Nói một cách dễ hiểu chính là khi bắt đầu dùng thuốc, người uống chỉ cần 1 viên là có thể đi vào giấc ngủ. Tuy nhiên, càng về sau họ cần phải tăng liều lên 2-3 viên/lần mới có tác dụng.

Thuốc ngủ có nhiều tác dụng phụ nguy hại cho sức khỏe

• Nghiện thuốc: Khi bạn đã quen với sự hiện diện của thuốc ngủ trong thời gian dài và không thể bỏ được thì chính là dấu hiệu của việc nghiện. Những người dùng thuốc không có chỉ định của bác sĩ thường gặp phải tác dụng này. Nếu bạn giảm liều hoặc bỏ thuốc, thay đổi thuốc thì cơ thể sẽ xuất hiện tình trạng của hội chứng cai thuốc như lo âu, tim đập nhanh, cảm giác thèm thuốc, nảy sinh ý nghĩ tự sát…
• Rối loạn chức năng của não bộ: Tình trạng buồn ngủ sẽ càng kéo dài hơn khi bạn lạm dụng, uống thuốc ngủ quá liều lượng cho phép. Lúc này, các hệ thần kinh trung ương sẽ bị ức chế và gây rối loạn bên trong não bộ, từ đó tăng nguy cơ làm suy giảm trí nhớ, dễ mắc các chứng sa sút trí trí tuệ (Alzheimer)…

>>> Đọc thêm:   Làm Sao Để Ngủ Đủ, Ngủ Sâu?

• Rối loạn các cơ quan chức năng như hô hấp, tim mạch: Lạm dụng thuốc ngủ, uống kéo dài gây cản trở việc thở bình thường và ảnh hưởng đến một số người mắc bệnh mãn tính như suyễn, khí phế thũng, tắc nghẽn mãn tính ở phổi…

• Phản ứng dị ứng: Một số trường hợp còn gặp triệu chứng bất thường như nhìn mờ, tức ngực, khó thở hoặc khó nuốt, sưng mắt – mặt – mũi – họng…Lúc này cần đưa đến bác sĩ để khắc phục kịp thời.

7. Phương pháp sử dụng thuốc ngủ an toàn

7.1. Phải được chỉ định của bác sĩ mới được uống

Uống thuốc ngủ phải có sự chỉ định của bác sĩ

Tình trạng mua thuốc tự ý và dùng lan man vẫn chưa được kiểm soát chặt chẽ buộc bạn phải tự nâng cao ý thức sử dụng thuốc của mình. 

Bên cạnh tác dụng hiệu quả lên giấc ngủ của bạn, thuốc ngủ cũng gây ra không ít tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe hiện tại của cơ thể. Vậy nên, trước  khi quyết định có uống thuốc hay không, bạn cần tìm đến gặp bác sĩ để chia sẻ về tình trạng sức khỏe hiện tại của cơ thể.

Ngoài ra, bạn cũng cần nói rõ về bệnh tình, các loại thuốc đang sử dụng… để bác sĩ nắm bắt được chính xác tình hình sức khỏe bạn và kê đơn.

7.2. Sử dụng thuốc đúng liều lượng, thời gian

• Tuân theo chỉ định của bác sĩ, không được phép tự phán đoán hoặc tự tính toán để tăng hoặc giảm liều.

• Uống trước 30 phút – 1 tiếng trước khi đi ngủ. 
• Dành ra 7-8 tiếng mỗi ngày để có giấc ngủ trọn vẹn.

Sử dụng thuốc đúng liều lượng

7.3. Không vận động sau khi uống thuốc

Sau khi uống thuốc, bạn sẽ nhanh chóng chìm vào giấc ngủ. Thế nên, hãy ngừng mọi hoạt động, vận động để cho cơ thể được thả lỏng, thư giãn và dễ chìm vào giấc ngủ.

Những hành động như ăn uống, gọi điện thoại hoặc quan hệ tình dục… nên đình chỉ lại. Vì lúc này cơ thể không hoàn toàn tỉnh táo và điều này cũng khiến giấc ngủ không sâu và không phát huy hết tác dụng của thuốc.

7.4. Không uống thuốc ngủ cùng rượu, bia và các loại thuốc khác

Tuyệt đối không uống thuốc ngủ cùng với rượu, bia hoặc các loại thuốc khác. Bởi lúc này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thần kinh trung ương, dễ gây ra tác dụng phụ, tình trạng bối rối, chóng mặt và mệt mỏi, gây phản ứng tiêu cực đối với sức khỏe.

Không ngừng thuốc ngủ đột ngột 

7.5. Không ngừng uống thuốc ngủ đột ngột

Dừng thuốc đột ngột có thể khiến cơ thể lâm vào trạng thái lo âu, buồn nôn, bị chuột rút… Vậy nên, nếu không được bác sĩ đồng ý thì không được tự ý dừng thuốc đột ngột, đặc biệt là thuốc kê đơn

Lời kết 

Thuốc ngủ chỉ là một cách tạm thời để cải thiện giấc ngủ và không an toàn cho sức khỏe nếu sử dụng lâu dài. Nếu bạn thường xuyên bị mất ngủ, hãy thay đổi thói quen sinh hoạt cũ, xây dựng một thói quen sinh hoạt khoa học hơn bằng cách tập suy nghĩ tích cực, giải tỏa stress, ăn uống đủ chất, hạn chế dùng chất kích thích (trà, cà phê, rượu bia… ), đặc biệt là tắt hết các thiết bị điện tử ít nhất 2 tiếng trước khi đi ngủ. Chủ động bổ sung các chất dinh dưỡng, thuốc bổ cho não hoặc sử dụng thực phẩm chức năng tốt cho não bộ, hỗ trợ điều trị giấc ngủ.